Yapay Zeka ve Yalnızlık: ChatGPT’nin Psikolojik Etkileri Üzerine Yeni Araştırma
OpenAI ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) iş birliğiyle yapılan yeni bir araştırma, yapay zeka tabanlı sohbet robotlarının insanlar üzerindeki psikolojik etkilerini mercek altına aldı. Araştırmanın bulgularına göre, ChatGPT gibi yapay zeka sistemlerini daha fazla kullanan kişilerde yalnızlık hissi artabilir ve sosyal çevreleriyle geçirdikleri zaman azalabilir.
Duygusal Bağlantılar ve Yalnızlık Riski
Araştırma, dört hafta süren bir süreçte katılımcıların duyusal ve duygusal deneyimlerini inceledi. Sonuçlar, ChatGPT ile yapılan sohbetlerin yalnızlık hissini artırabileceğini ve sosyal izolasyonu tetikleyebileceğini ortaya koyuyor. Özellikle kişisel meseleler hakkında yapılan sohbetlerin kısa vadede yalnızlık duygusunu derinleştirdiği gözlemlendi. Ancak ilginç bir şekilde, genel ve kişisel olmayan konular üzerinde yapılan sohbetler de, duygusal bağlılık oluşturma riskini artırabiliyor.
Bu durum, yapay zekanın insan ilişkilerini nasıl dönüştürebileceğine dair önemli bir soru işareti bırakıyor. Katılımcıların duygusal olarak daha fazla bağ kurmaya yatkın olmaları, onları sohbet robotlarına da daha fazla bağımlı hale getiriyor ve bu da yalnızlık hissini tetikliyor.
Araştırma Nasıl Yapıldı?
Araştırmacılar, farklı geçmişlere sahip yaklaşık 1.000 katılımcıyı dört hafta boyunca izledi. Katılımcılar, rastgele olarak yalnızca metin tabanlı veya sesli sohbet seçeneklerinden birine yönlendirildi ve her gün en az beş dakika sohbet etmeleri istendi. Bazı katılımcılar serbest sohbetler yaparken, diğerleri belirli konular üzerinde konuştu. Kişisel meselelerin dile getirildiği sohbetlerin yalnızlık hissini artırdığı, ancak kişisel olmayan sohbetlerin de duygusal bağlanma riskini yükselttiği belirlendi.
Özellikle sesli sohbetlerin daha olumsuz bir etkiye yol açtığına dair bir bulguya rastlanmadı. Araştırmanın ikinci aşamasında ise 3 milyon ChatGPT konuşması yazılım aracılığıyla analiz edildi ve kullanıcıların sohbet robotlarıyla nasıl etkileşimde bulunduğuna dair anketler yapıldı. Bu aşama, çoğu kişinin ChatGPT’yi duygusal destek amacıyla kullanmadığını ortaya koydu.
Yapay Zeka ve Duygusal Bağlantı: Yeni Riskler
2022’nin sonlarında piyasaya sürülen ChatGPT, yapay zeka teknolojilerine yönelik ilgiyi büyük ölçüde artırdı. Kullanıcılar, bu teknolojiyi farklı alanlarda—kod yazmaktan kişisel sorunları paylaşmaya kadar—kullanıyorlar. Ancak yapay zekanın insan benzeri iletişim yetenekleri, bu sistemlere karşı duygusal bağlar kurma riskini de beraberinde getiriyor.
Özellikle gençler ve ruh sağlığı sorunları yaşayan bireyler için, bu teknolojilerin olası duygusal zararları giderek daha fazla gündeme gelmeye başladı. Örneğin, 2024’te başka bir sohbet robotunu geliştiren CharacterAI, bir çocuğa intihar düşüncelerini teşvik ettiği iddiasıyla dava edilmişti.
Daha Fazla Araştırma ve Dikkatli Kullanım Gerekiyor
Yapay zeka tabanlı sohbet robotlarının artan kullanımının, insanların yalnızlık hissini derinleştirebileceği ve sosyal bağlantılarını zayıflatabileceği konusunda endişeler doğuruyor. Bu nedenle, bu teknolojilerin ruh sağlığı üzerindeki olası olumsuz etkilerini anlamak ve denetlemek oldukça önemli. Ayrıca, duygusal destek amacıyla kullanılan yapay zeka sistemlerinin, kullanıcılar üzerinde yalnızlık gibi olumsuz sonuçlara yol açmadan daha dikkatli bir şekilde tasarlanması gerekiyor.
